3. Jezyk polski i Linux.

Uzyskanie polskich liter pod Linuxem jest proste. Trudno natomiast jest znalezc standard, ktory odpowiadalby wszystkim... Dokladniejszych informacji o problemach z polskimi literami mozna szukac na Polskiej Stronie Ogonkowej: http://www.agh.edu.pl/ogonki/. W swiecie unixa stanadardem jest ISO 8859-2, tej wlasnie normy dotyczy ponizszy opis.

3.1 Uzyskiwanie polskich liter na konsolach Linuxa.

Tekst ponizszy jest napisany na podstawie mini-dokumentacji Adama Tlal/ki, atlka@pg.gda.pl, ktory jest autorem sterownika klawiatury i polskich czcionek ekranu.

Aby uzyskac polskie litery na Linuxie w wersji 1.3.xx lub 2.x, nalezy sciagnac program: ftp://ftp.pg.gda.pl/pub/OS/Linux/util/system/iso2console.tgz

Nastepnie:

• Rozpakowac plik komenda:

  zcat iso2console.tgz | tar xf -
  

• Skopiowac zbior pl02.map do katalogu /usr/lib/kbd/keytables/
• Skopiowac zbior iso02grf.psf do katalogu /usr/lib/kbd/consolefonts/
• Plik /etc/sysconfig/keyboard powienien zmienic zawartosc na:

  KEYTABLE=/usr/lib/kbd/keytables/pl02.map
  

• Plik /etc/rc.d/init.d/keytable po naszych modyfikacjach pownien miec wyglad zblizony do nastepujacego:

  #!/bin/sh
  
  # Load keytable
  
  # This must be executed *after* /usr is mounted.
  # This means is /usr is NFS-mounted, it needs to
  # run after networking and NFS mounts are up.
  
  . /etc/rc.d/init.d/functions
  
  [ -f /usr/bin/loadkeys ] || exit 0
  [ -f /usr/bin/setfont ] || exit 0
  
  case "$1" in
          start)
                  # Load the proper keymap
                  echo -n "Loading keymap: "
                  . /etc/sysconfig/keyboard
  
                  if [ ${KEYTABLE:-bogus} != "bogus" ]; then
                          loadkeys $KEYTABLE
                          setfont iso02grf.psf
                  fi
                  ;;
          stop)
                  ;;
          *)
                  echo "Usage: keytable {start|stop}"
                  exit 1
  esac
  
  exit 0
  

Wystraczy teraz uruchomic ponownie system i na konsoli Linuxa mozna juz poslugiwac sie polskimi literami w wersji "klawiatura programisty" czyli prawy alt + litera. Powyzsza instrukcja dotyczy dystrybucji RedHat Linux, w innych dystrybucjach Linuxa zbiory startowe "rc" sa w innych miejscach.

Na przyklad w SlackWare trzeba uruchomic skrypt (rada Rafala Maszkowskiego):

#!/bin/sh
# Consoles to be initialized
INITTY=/dev/tty[1-9]*
#  Latin2 keyboard/console
setfont lat2-16
#setfont lat2-08
mapscrn trivial
loadkeys pl
# enable mapping
for tty in $INITTY
do
        echo -n (K > $tty
done

Doladniejszych informacji dostarczy Wam plik readme.txt, ktory znajduje sie w skompresowanycm pliku iso2console.tgz.

3.2 Uzyskiwanie polskich liter w X-windows.

Nalezy:

• Przejsc do katalogu /usr/lib/X11/fonts/ i siagnac tam polskie fonty z: (trzy pliki)
  • ftp://ftp.arch.pwr.wroc.pl/pub/Polskie-X/100dpi_pl.tar.gz
  • ftp://ftp.arch.pwr.wroc.pl/pub/Polskie-X/75dpi_pl.tar.gz
  • ftp://ftp.arch.pwr.wroc.pl/pub/Polskie-X/misc_pl.tar.gz
• Bedac dalej w tym samym katalogu, napisac:

  zcat 100dpi_pl.tar.gz | tar xf -
  zcat 75dpi_pl.tar.gz | tar xf -
  zcat misc_pl.tar.gz | tar xf -
  

• Prosze teraz przejsc po kolei po wszystkich zainstalowanych katalogach. W kazdym katalogu nalezy wykonac cztery nastepujace polecenia w shellu Bourne`a:

  for i in *.bdf ; do bdftopcf $i -o `basename $i .bdf`.pcf; done
  rm *.bdf
  for i in *.pcf ; do compress $i ; done
  mkfontdir
  

• Dopisac do pliku /usr/lib/X11/XF86Config w odpowiednim miejscu linijki (prosze znalezc podobne i pod nimi po prostu dopisac ponizsze):

      FontPath      "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc_pl/"
      FontPath      "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi_pl/"
      FontPath      "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi_pl/"
  

Ponownie uruchamiamy X-windows i juz poprawnie wyswietlaja sie polskie litery. Ale jak je teraz wprowadzac? Nalezy:

• Sciagnac mapowanie polskiej klawiatury programisty (prawy lub lewy alt + litera) autorstwa Ryszarda Mikkego, rmikke@onyx.altkom.com.pl z:
  • ftp://ftp.arch.pwr.wroc.pl/pub/Polskie-X/Xmodmap.plpr.gz.

I teraz zaleznie od tego czy poslugujemy sie xdm`em czy startx`em:

Dla xdm`a:

• Skopiowac rozpakowany plik Xmodmap.plpr do katalogu /usr/lib/X11/xdm a potem do pliku: /usr/lib/X11/xdm/Xsession w przedostatnim poleceniu dopisac:

  xmodmap Xmodmap.plpr
  

• A ostatni wiersz pliku Xsession, uruchamiajacy terminal, moze wygladac nastepujaco:

  exec color-xterm -title "Kolorowy Terminal" -geometry 85x35+5+5 -ls -fn -adobe-courier-medium-r-normal--14-100-100-100-m-90-iso8859-2
  

  Uprzedzam, ze font powyzszy jest dosc duzy, zajmuje wieksza czesc ekranu w rozdzielczosci 800x600 oraz uruchamiany jest kolorowy xterm. Zarowno font jak i xterm moze byc dowolny, ale musi byc wykorzystywana polska czcionka.

Dla startx`a:

• Skopiowac rozpakowany plik Xmodmap.plpr do katalogu /usr/lib/X11/xinit/ .
• Nalezy przerobic plik: /usr/lib/X11/xinit/xinitrc tak, aby zawieral polska mape klawiatury czyli otrzymac linijke:

  sysmodmap=/usr/X11R6/lib/X11/xinit/Xmodmap.plpr
  

• Uruchomic xterm z polskimi znakami (w tymze samym zbiorze xinitrc, ostatnia linijka):

  color-xterm -title "Kolorowy Terminal" -geometry 85x35+5+5 -ls -fn -adobe-courier-medium-r-normal--14-100-100-100-m-90-iso8859-2 
  

  Radze uruchamiac tylko jeden xterm. a drugi wykasowac z pliku xinitrc. I jak wyzej, uprzedzam: font powyzszy jest dosc duzy, zajmuje wieksza czesc ekranu w rozdzielczosci 800x600 oraz uruchamiany jest kolorowy xterm. Zarowno font jak i xterm moze byc dowolny, ale musi byc wykorzystywana polska czcionka.

To wszystko.

3.3 Programy pocztowe, ktorym polskie litery nie przeszkadzaja.

Programem pocztowym, ktorego uzywam, jest Pine w wersji minimum 3.91. Oprocz tego, ze dobrze wyswietla polskie litery, ma mozliwosc podania strony kodowej, w naszej sytuacji jest to iso-8859-2. Jesli list napisany w moim Pine`ie dojdzie do uzytkownika uzywajacego innej strony kodowej, wyswietli mu sie informacja, ze moze nie zobaczyc poprawnie czesci liter. Jesli natomiast posluguje sie nasza strona kodowa, list bedzie wyswietlany bez uwag i z polskimi literami. Dlaczego jeszcze uzywam Pine`a? Poniewaz ma rowniez mozliwosc czytania i pisania do usenet news! Rowniez po polsku.

Dokumentacja po polsku do Pine`a pomoze Wam wyjasnic ewentualne problemy: http://www.immt.pwr.wroc.pl/export_hp/pine/pine.html.

: 3.1. Uzyskiwanie polskich liter na konsolach linuxa.

W Slackware wystarczy uruchomic skrypt w rodzaju:

#!/bin/sh # Consoles to be initialized INITTY=/dev/tty1-9* # Latin2 keyboard/console setfont lat2-16 #setfont lat2-08 mapscrn trivial loadkeys pl # enable mapping for tty in $INITTY do echo -n (K > $tty done

3.4 Komunikaty programow po polsku

Od kilku miesiecy dziala grupa majaca zamiar tlumaczyc komunikaty programow GNU. Na razie gotowy jest pakiet gettext, w wersji wstepnej grep, diffutils i hello, w przygotowaniu fileutils. Archiwum:

• ftp://ftp.torun.pdi.net/pub/nls/

Zeby uzywac programow z polskimi komunikatami nalezy skompilowac wersje miedzynarodowa pakietu, umieszczajac w podkatalogu po plik pl.po dla danego pakietu (chyba ze juz tam jest). Pakiet mozna zainstalowac dla wybranych jezykow - p. instrukcje instalacji pakietow miedzynarodowych GNU. Zeby uzywac danego jezyka nalezy ustawic wswietlanie polskich liter, a zmiennej srodowiska LANG nadac wartosc pl .

Chetni do wziecia udzialu w pracy nad tlumaczeniami musza wypelnic disclaimer przekazujacy prawa autorskie do tlumaczen FSF. Oryginalne archiwum GNU translation project:

• ftp://alpha.gnu.ai.mit.edu/gnu/po/